Month: Wrzesień 2017

I niech nam curry lekkim będzie! – Indie, Agra

Spośród lepiej lub gorzej wyglądających składów, które widzimy na sąsiednich torach głównej stacji kolejowej w Delhi, na peron wjeżdża nasz pociąg – 12616/G T EXPRESS, relacji Delhi <-> Chennai. Nie ma dramatu, ot przeciętny skład z lat minionych, klimat polskiego PKP. Wagon okazuje się być bezprzedziałowym sypialnym. Przypadły nam w udziale miejscówki na górnym i dolnym łóżku. Na szczęście dolne ma możliwość złożenia się do dwóch foteli, co chętnie wykorzystujemy, bo przed nami jedynie 3h jazdy. Każde miejsce ma swoją zasłonkę, więc na początku chowam się za kotarkę, by nie wzbudzać ciekawskich spojrzeń, gdy ludzie tarabanią się przez wagon. Pociągi w Indiach to chyba najlepszy środek transportu i pewnie jeden z najtańszych. My za te bilety zapłaciliśmy po 764.40 Rupii (~16SGD, 42,20 PLN) od osoby. Można taniej, miejsca w niższych klasach kosztują grosze. My uznaliśmy, że klasa 2 AC, czyli klasa 2 z klimatyzacją, to optymalny balans między kosztami, komfortem, a bezpieczeństwem i tak właśnie było! Podróż upływa spokojnie, Maciek wdaje się nawet w konwersację z siedzącym nieopodal mężczyzną. Wysiadamy na stacji Agra Cantt (Cantonment) i rikszą prosto do hotelu. Rano pobudka będzie bardzo wcześnie – Taj Mahal chcę zobaczyć o wschodzie słońca!

Indie, w pociągu z Delhi do Agry

Budzik dzwoni o zbójeckiej 5.30. Wciągamy na siebie warstwy ubrań, doustnie przyjmujemy pozostałe od wczoraj placki i popijamy herbatą instant masala – hinduska herbata z przyprawami i mlekiem, moja ulubiona! Wg mapy hostel jest rzut beretem od bramy zachodniej (Western Gate) Taj Mahal. Albo nasze umysły jeszcze się nie obudziły, albo użytkowanie mapy w Indiach jest jakąś czarną magią.. Teoretyczna „pierwsza w prawo” na rondzie zdaje się nie prowadzić do celu, a wciąż jest ciemno. Na szczęście ulicą przejeżdżają pierwsi rikszarze szukający zarobku. Nawet nie musimy mówić gdzie nas zawieźć. Kasy wciąż nieczynne, mimo że za okienkami widać już pracowników. Jest jakaś 6.30 gdy ustawiamy się w krótkim ogonku innych białasów. Kolejki, zarówno te dla turystów zagranicznych jak i lokalnych, ruszają kilka minut po 7-mej, gdy już świta. Szczuplejsi o 750 rupii za osobę (~41,30 PLN, 15.70 SGD) przenosimy się do kolejki wejściowej. Tutaj jeszcze dokładna kontrola, utrata naszego mikro-statywu (taki trójnóg na 10 centymetrowych nogach) i możemy wchodzić. Mieliśmy cichą nadzieję, że statywik przejdzie, bo robił raczej za rękojeść do GoPro niż faktyczny statyw, ale niestety trafiliśmy na restrykcyjnego ochroniarza. Niektórym udało się jakoś obejść zakaz statywów i kijków do selfie, bo widzieliśmy je w środku (może trzeba było dać w łapę?).  Przechodzimy przez Great Gate (Darwaza I Rauza)..

Indie, Agra, Great Gate (Darwaza I Rauza), brama wejściowa do ogrodów przy Taj Mahal

..i naszym oczom ukazuje się cel naszej wizyty – bielutki Taj Mahal! Brakło mi słów.. Wzruszyłam się i oczy mi się zaszkliły. Nie sposób opisać jego majestatu. Stoję jak zaczarowana. Dopiero po chwili wraca rozum do głowy, że kto to widział płakać przez piękny budynek?! Ukradkiem ocieram oko, udając że coś mi wpadło i podchodzimy bliżej. (Właśnie odkryłam, że po polsku pisze się „Tadź/Tadż Mahal” zamiast „Taj Mahal”, ale wygląda to nad wyraz głupio, wybaczcie więc że zostanę przy bardziej międzynarodowej pisowni.)

Indie, Agra, Taj Mahal – świt

Indie, Agra, Taj Mahal – świt

Indie, Agra, Taj Mahal – pierwsze promienie słońca

Wspaniały, prawda? Jego historia brzmi trochę bajkowo – jest w końcu dowodem miłości. Marmurowe ściany powstały by pełnić przede wszystkim rolę grobowca przedwcześnie zmarłej ukochanej żony XVII-wiecznego władcy Shah Jahana z dynastii Mogołów – Mumtaz Mahal. Główny budynek, otoczony czterema minaretami wygląda bardzo dostojnie – cóż za kochany mąż! Budowla, uznana za kwintesencję mogolskiej architektury, odwiedzana jest przez tłumy turystów. Nasz poranny wysiłek opłacił się jednak – ludzi było relatywnie mało, a nam udało się uchwycić pierwsze promienie słońca opadające na majestatyczną perłową biel. Zostały one również zarejestrowane okiem kamery – film z indyjskiej przygody pojawi się w ostatnim poście z wyprawy, czekajcie cierpliwie! Z bliska wzrok chłonie wzory, ornamenty, motywy, symetrię.

Indie, Agra, pod Taj Mahal

Indie, Agra, w jednym z bocznych wgłębień Taj Mahal

Indie, Agra, zdobienia na ścianach Taj Mahal

Po około 30 minutach od wejścia ilość ludzi na metr kwadratowy zaczyna drastycznie wzrastać. Nam udało się w spokoju zobaczyć to, co najważniejsze, wiec bez pośpiechu oglądamy jeszcze znajdujący się po lewej stronie od Taj Mahal meczet Kau Ban. Aby nadać okolicy perfekcyjnej symetrii, ten elegancki budynek z czerwonego piaskowca posiada swoje odbicie lustrzane na prawo od głównej budowli – Mehmaan Khan, który pełnił rolę domu gościnnego.

Indie, Agra, meczet Kau Ban na terenie kompleksu Taj Mahal

Ostatni rzut okiem na ten jeden z siedmiu nowych cudów świata i wychodzimy zachodnią bramą w kierunku fortu Agra. Początkowo maszerujemy pieszo, żeby zobaczyć okolicę. Szybko okazuje się jednak, że nie ma nic wartego uwagi, ot droga po środku niczego ciekawego. Łapiemy więc naszych ulubionych panów rikszarzy i za mikro-sumkę podjeżdżamy najpierw pod stację kolejową Agra Fort, z której za kilka godzin będziemy odjeżdżać. Rozeznani w okolicy bez zwłoki udajemy się pod bramę fortu.

Wyszło na to, że w Taj Mahal kupiliśmy bilet łączony na obie atrakcje. Dokupujemy jedynie przewodnik audio, bo wstyd się przyznać, ale zachłyśnięci Taj Mahal, nie poświęciliśmy zbyt dużo czasu by poczytać o innych atrakcjach Agry. Po za tym cena 50 Rupii (~2,75 PLN, ~1 SGD) zdecydowanie zachęca. Po chwili przepadamy bez reszty w czerwone mury. Planowana krótka wizyta zdaje się nie mieć końca, bo za każdym rogiem czeka niespodzianka. Przewodnik daje radę, a my jesteśmy o krok bliżej w historii XVII-wiecznych Indii, kiedy znajoma nam już rodzina Mogołów zamieszkuje teren Agry tuż przed przeniesieniem stolicy do Delhi.

Indie, Agra, mury Agra Fort

Indie, Agra, Agra Fort, Akbari Mahal – ruiny Pałacu Akbara

Indie, Agra, Agra Fort, jedno z bocznych wejść do Jehangiri Mahal – pałacu przeznaczonego dla kobiet z rodziny władcy

Indie, Agra, Agra Fort, zdobienia na ścianie Jehangiri Mahal

Indie, Agra, Agra Fort, akuku! Zdobienia na ścianie Jehangiri Mahal

Indie, Agra, Agra Fort, promienie światła w jednym z pomieszczeń Jehangiri Mahal

Czerwony piaskowiec przechodzi w jasny marmur, a my odkrywamy, że to sprawka wnuczka rezydenta fortu Akbara (wnuczkiem jest Shah Jahan, ten od Taj Mahal), który lubując się w marmurze, wyburzył część oryginalnych zabudowań dziadka, aby zrobić miejsce na swoje pomysły. Akbar nie był tu pierwszy, ale to pod jego dyktando powstała większość rdzawych budowli, które zastąpiły zgliszcza pozostałe po walkach poprzedników. Z balkonu wieży Mussaman Burj rozpościera się widok na Taj Mahal. Legenda głosi, że Shah Jahan wyzionął ducha właśnie tutaj, patrząc na grobowiec swojej żony. Jednak to nie działalność wnuczka była główną przyczyną zmniejszenia liczby oryginalnych budowli w forcie. To, nazywane czasem ‚Walled City’ czyli ogrodzone miasto, zachowało obecnie jedynie 30 z około 500 konstrukcji, które tu stały. Większość ucierpiała na początku XIX wieku podczas rządów brytyjskich.

Indie, Agra, Agra Fort, widok z Bangla-I-Jahanari

Indie, Agra, Agra Fort, widok z Khas Mahal na Mussaman Burj

Indie, Agra, Agra Fort, wnętrze Khas Mahal, pałacu wybudowanego dla ulubionych córek Shah Jahana

Indie, Agra, Agra Fort, zdobienia na balkonie Khas Mahal

Indie, Agra, Agra Fort, sikhijski chłopiec na tle ogrodów Anguri Bagh

Indie, Agra, Agra Fort, Diwan-I-Am, Hall of Public Audience – Sala do publicznych audiencji

Po raz kolejny oczy nie mogą napatrzeć się na misterne zdobnictwo. Brzuchy coraz głośniej dopominają się jednak o kolejną dawkę hinduskiej kuchni. Bezzwłocznie wracamy do hotelu, aby spakować się i zwolnić pokój. Na szczęście godnej strawy nie trzeba daleko szukać, jadłodajnia, na przeciwko noclegu, została przez nas sprawdzona już wczoraj wieczorem. Palak Paneer, Chicken Masala i góra placków Chapati. Indyjska kuchnia jest obłędna, cokolwiek nam nie zaserwują – znika w mgnieniu oka! Właściwie chyba nie udało mi się ani razu zrobić zdjęcia przed konsumpcją. Raczymy się jeszcze indyjskim piwem Kingfisher i pora się zbierać. Krótki spacer po bazarach nie przynosi owoców (ceny jak na Indie są trochę z kosmosu, chyba wyczuli turystyczny biznes), jednak od ulicznego sprzedawcy kupuję ręcznie robione, kamienne magnesy za przyzwoitą, utargowaną cenę. Jestem raczej pewna, że nie są ‚made in China’.

Indie, Agra, pozamiatane!

Czas na nas, tarabanimy się na dworzec. Jeszcze tylko ominąć oszustów, którzy próbują naciągnąć turystów i jesteśmy jedną nogą w Jaipurze. Przy wejściu na plac przed dworcem, gdzie rikszarze raczej nie wjeżdżają, stoją często panowie z długopisami, którzy udają kontrolerów. Wciskają jakieś bajki, że albo bilet nieważny, albo pociąg odwołany, albo jest dodatkowa opłata za weryfikację biletu i kierują do stanowiska pseudo biura podróży, by wyciągnąć z podróżniczego portfela dodatkowe pieniądze. Nawet nie wiem o co dokładnie zapytał mnie gość, który nas zaczepił. Wcześniejsza wiedza z internetów sprawiła, że wiedziałam co się święci. Odburknęłam mu coś o oszustach i ignorując szłam dalej. Coś tam jeszcze wołał, ale na szczęście nie próbował nas dalej zatrzymywać.

Stacja Agra Fort jest zdecydowanie mniejsza od tej w Delhi, szybko znajdujemy więc peron i odpoczywamy na ławce. Wkrótce nieopodal siadają dwie młode dziewczyny z Izraela. Wymieniamy się wrażeniami i spostrzeżeniami. Wydają mi się trochę naiwne, ale może tak lepiej jest podróżować – bez przygotowania, planu i konkretnego celu. Rozdzielamy się, gdy nadjeżdża pociąg, mamy bilety na różne klasy. Chociaż jedziemy w to samo miejsce, nie spotykamy ich na zatłoczonym peronie w Jaipurze. Mam nadzieję, że ich dalsza podróż przebiegła równie wspaniale jak jej początek!

Jaipurskie opowieści zostawiam na kolejny wpis!

I niech nam curry lekkim będzie! – Indie, Delhi: part II

W kwestii śniadań jestem straszną tradycjonalistką – przede wszystkim, niczym pięciolatek, płatki z mlekiem to podstawa. Ewentualnie jakaś kanapka. Od biedy jajecznica. Na szczęście sowita dawka curry o poranku przyjęła się równie dobrze. Uznaliśmy to za dobry znak.

Wcisnęliśmy się w naszą przyhotelową, niebieską linię metra i zygzakiem przez żółtą do fioletowej, dotarliśmy do stacji Kalkaji Mandir, która – jak zawsze z resztą, zdaje się znajdować o przysłowiowy rzut beretem od atrakcji. Nie, nie, nie.. To nasz ostatni dzień w Delhi, nie mamy czasu błądzić tak jak dnia poprzedniego, uśmiechamy się więc do pana z rikszy, który bardzo chętnie podwozi nas pod Lotus Temple (Świątynię Lotosu). Przez cały wyjazd wielokrotnie korzystamy z usług rikszarzy. To bardzo tani środek transportu. Cena jest oczywiście ustalana z góry, zanim wsiądziemy do środka. Na początku zawsze się targowaliśmy, wiedzieliśmy bowiem, że ceny dla turystów są podnoszone o nawet 200%. Nie znoszę być dojona tylko dlatego, że jestem obcokrajowcem, ale ciekawie jest uświadomić sobie później, że człowiek wykłócał się o 50 groszy.

Lotus Temple (wstęp darmowy) nie da się pomylić z niczym innym. To świątynia bahaistyczna – religii, która w założeniu łączy wszystkie najważniejsze religie świata. W środku budowli, nie ma żadnych artefaktów religijnych, w założeniu modlić może się tu każdy, bez znaczenia do jakiego Boga wznosi ręce. Ma być miejscem dialogu i refleksji. Mnie uderza bijący od niej spokój. Jest majestatyczna, otoczona ogromnymi połaciami zieleni, aż ciężko uwierzyć, że tuż za bramą wrócimy w chaotyczny świat klaksonów miasta. Przed wejściem zostaliśmy poddani obowiązkowej kontroli bagaży, generalnie zabrania się wnoszenia jedzenia na teren świątyni. Z lekkim smutkiem myślałam o wyrzuceniu ostatniej paczki pierników, które trzymaliśmy na czarną godzinę, ale uśmiech i zapewnienie, że nie będziemy ich jeść wystarczył, by pozostały wiernie na dnie plecaka.

Indie, Delhi, Lotus Temple – Świątynia Lotosu

Metrem kierujemy się z powrotem w stronę centrum. Stacja Jawaharlal Nehru Stadium (JLN Stadium) znajduje się najbliżej kolejnego celu naszej wizyty – Humayun’s Tomb – Grobowiec Humajuna. Nie jest to bynajmniej wizyta na cmentarzu. Wielkich władców chowano z rozmachem – podobnie było z Humayunem, członkiem dynastii Wielkich Mogołów, który w XVI wieku władał Indiami. Cały kompleks łączy w sobie, charakterystyczne dla tej dynastii, elementy hinduskie i perskie. Podjeżdżamy rikszą w okolice wejścia (tuż przy rondzie) i zaopatrujemy się w bilety, jak zawsze: dla zagranicznych turystów są droższe niż dla lokalnych (co nie zmienia faktu, że kosztują 250 Rupii – jakieś 14 PLN, 5.30 SGD).

Zaczynamy zwiedzanie od części kompleksu znajdującej się po prawej stronie od wejścia. To Grobowiec i Meczet Isa Khana (Isa Khan’s Tomb and Mosque), który powstał jeszcze przed Grobowcem Humayuna.  Sam Isa Khan Niyazi pochodził z dynastii Suri i wsławił się walką przeciwko Mogołom. Dlaczego więc grobowiec Mogoła Humayuna wybudowano tuż przy grobowcu Isa Khana skoro ich rody nie pałały do siebie miłością? Zostawiam to pytanie historykom i innym dociekliwym. Grobowiec tego drugiego wybudowany jest na planie ośmiokąta, otoczony piętrowym murem o tym samym kształcie – z radością odkrywamy fakt, że można się na niego wspiąć! Na prawo od wejścia mur przechodzi w XVI-wieczny meczet.

Indie, Delhi, wejścio-wyjście kompleksu Isa Khan’s Tomb and Mosque (Grobowiec i Meczet Isa Khana)

Indie, Delhi, Isa Khan’s Tomb (Grobowiec Isa Khana)

Indie, Delhi, Isa Khan’s Mosque (Meczet Isa Khana)

Indie, Delhi, nawa w Isa Khan’s Mosque (Meczecie Isa Khana)

Indie, Delhi, wejście na ośmiokątny mur kompleksu Isa Khan’s Tomb and Mosque (Grobowiec i Meczet Isa Khana)

Bez dalszej zwłoki udajemy się do celu naszej wizyty – imponującego Grobowca Humayuna, który na myśl przywodzi Taj Mahal. Właściwie, to jest taką trochę próbą mikrofonu przed powstaniem tego drugiego, gdzie architektura Mogołów osiągnęła swój szczyt kunsztu. Budowla poświęcona Humayunowi otoczona jest Char Bagh (Cztery Ogrody, Four Gardens), ogrodami w perskim stylu, chociaż dla mnie to bardziej geometryczno-lustrzane trawniki niż ogrody. Całości dopełniają uporządkowane kanaliki wodne, małe sadzawki i otaczający teren mur, tym razem o pospolitym kształcie prostokąta.

Indie, Delhi, wejścio-wyjście kompleksu Humayun’s Tomb (Grobowiec Humajuna)

Indie, Delhi, Humayun’s Tomb (Grobowiec Humajuna)

Indie, Delhi, Humayun’s Tomb (Grobowiec Humajuna)

Indie, Delhi, Humayun’s Tomb (Grobowiec Humajuna)

Kolejna dawka hałasu katuje nasze uszy, gdy przemieszczamy się rikszą pod bramę Indii (India Gate). Nazywana wcześniej All India War Memorial jest pomnikiem upamiętniającym hinduskich żołnierzy, walczących na frontach wielu krajów podczas I Wojny Światowej i III Wojny Brytyjsko-Afgańskiej.  W przeszłości samochody mogły się przez nią swobodnie poruszać, jednak z uwagi na tłumy odwiedzających, drogę zamknięto. Wejście na teren przy bramie jest darmowe.

Indie, Delhi, India Gate (Brama Indii)

Ostatnim punktem na naszej podróżniczej mapie stolicy jest parkowo wyglądające miejsce o wdzięcznej nazwie Jantar Mantar. To znajdujące się w Delhi jest jednym z pięciu w całych Indiach. 13 ciekawie wyglądających konstrukcji to nic innego jak instrumenty astronomiczne z początków XVIII wieku, wybudowane na polecenie maharadży z Jaipuru, który dostał za zadanie uaktualnienie kalendarza i tablic astronomicznych. W tym swoistym obserwatorium każdy instrument opisany jest tablicą (również w języku angielskim), która pokrótce objaśnia zasady prowadzenia obserwacji. Wejście kosztuje 100 Rupii (~2.1 SGD, ~5,60 PLN)

Indie, Delhi, Jantar Mantar – Misra Yantra

Indie, Delhi, Jantar Mantar – Samrat Yantra

Indie, Delhi, Jantar Mantar – wnętrze Rama Yantra

Uznaliśmy, że znacznie szybciej pójdzie nam sprawdzenie godziny na zegarkach okalających nasze nadgarstki. Wskazówki nieubłaganie pokazywały, że czas się zbierać. Delhi było jednym z niewielu miejsc, gdzie zaplanowaliśmy więcej „wolnego czasu”, za cel obierając zakupy. Nie była to może najbardziej szczęśliwa decyzja, bo mieliśmy przed sobą jeszcze tydzień podróży z bagażami na plecach. Oryginalnie myśleliśmy o jakimś bardzo lokalnym markecie ze wszystkim i niczym, kiedy jednak rikszarz dowiedział się, że planuję zakup sari (hinduska suknia) na wesele, jasno dał mi do zrozumienia, że nie może to być byle jaka kiecka. Kiecka to i tak za duże słowo – to przecież długi i szeroki pas materiału, którym trzeba umieć się obwiązać! Miałam nadzieję posiąść tę zdolność za pomocą filmików na youtube i może treningu z jakąś życzliwą pracownicą jednego z hoteli na naszej drodze. To ostatnie spełzło na niczym, bo w hotelach obsługę stanowili w 99% mężczyźni – zostawiam ten 1% bo w ostatnim hotelu (zorganizowanym dla nas przez pana młodego) była kobieta na recepcji.

Normalnie nie lubię być zawożona do konkretnych sklepów, ale Handicrafts Bazar (znajdujący się na 1 Doctor’s Lane, Gole Market) wyglądał na dobrze wyposażony we wszystko czego nam trzeba. Postanowiliśmy sprawdzić ceny, w końcu można zapłacić więcej, gdy jakość jest adekwatna. Nasze ponad godzinne przechadzki po piętrach, z obsługą wiernie przy boku, zaowocowały siatkami pełnymi prezentów dla rodziny i znajomych (pakowane w piękne materiałowe torebki hinduskie herbaty oraz ozdobne szale), pamiątką dla siebie (ręcznie malowany mały obrazek, artysta siedział i malował w sklepie) i najważniejsze: ubrania na wesele! Po długich dylematach pokusiłam się na pięknie wyszywane sari, a Maciek na błyszczącą koszulę z kołnierzem i rękawami wyszywanymi metalowymi błyskotkami – maharadża i księżniczka Radżastanu nadchodzą! :D

Indie, Delhi, moje sari!

Zawinęliśmy nasz mały tabor do hotelu, skąd szybko ulotniliśmy się w stronę głównego dworca kolejowego w Delhi (New Delhi Railway Station). Rozważnym było zachowanie zapasu czasowego do odjazdu pociągu – system kładek, stacja, coś a’la galeria handlowa – trochę nam zajęło odnalezienie właściwego peronu. Bilety mieliśmy już zorganizowane – przed wyjazdem żona znajomego, która ma konto w ichniejszym systemie rezerwacji online, pomogła nam kupić bilety. Przestrzeń między torami pękała w szwach, zaczynało się też ściemniać, więc sceneria nie napawała optymizmem. Z głową schowaną w kapturze wypatrywałam naszego wagonu. Tutaj jednak wszystko było dobrze oznaczone, czekaliśmy w odpowiednim miejscu. Konduktor przy wejściu do pociągu 12616/G T Express sprawdził bilety i już po chwili siadaliśmy na przypisane nam miejscówki, by pokonać niecałe 200km do kolejnego celu naszej podróży – miasta Agra.

O dwóch takich co jeździli hinduską koleją w następnym odcinku.